2.1 Bouwen en wonen

De focus voor het programma wonen ligt op wonen; bouwen is een middel. Er ligt een bestuurlijke ambitie om 1.600 woningen te realiseren in de coalitieperiode 2022 - 2026. We liggen voor nu op koers om deze ambitie te behalen.

Bij nieuwbouwinitiatieven wordt ingezet op woningen voor de toenemende categorie een- en tweepersoonshuishoudens met aandacht voor de mogelijkheid tot het krijgen van zorg en op gezinnen. Het totaal aantal huishoudens in de gemeente bestaat voor 33% uit gezinnen. Met deze uitgangspunten stimuleren we doorstroming en streven we naar gemengde wijken met een divers woningaanbod.

In ons woningbouwprogramma zijn we gegroeid van 300 naar 500 nieuwe woningeneenheden per jaar. Het aandeel sociale huurwoningen moet groeien door het realiseren van nieuwbouwwoningen tot de wachttijd voor een sociale huurwoning uiteindelijk gedaald is naar 3,5 jaar in de stad Schagen en 2,5 jaar in de dorpen. De betaalbaarheidsafspraak in de Woondeal helpt hierbij. Nieuwbouwprojecten moeten voor 2/3 bestaan uit betaalbare woningen. Dat betekent 30% sociale huurwoningen en 37% middeldure huur of koopwoningen tot 355.000,- euro. Tegelijkertijd zetten we woningmarktinstrumenten zoals de starterslening, koopgarant en regels die nieuwbouw woningen beschikbaar stellen voor huishoudens met een bepaald inkomen (voorheen Doelgroepenverordening) in om woningen betaalbaar en beschikbaar te houden.

• We werken volop door aan het programma wonen: woningbouwproductie en programmering, monitoring, onderzoek naar doorstromingsmogelijkheden, langer zelfstandig thuiswonen en betaalbaarheid. Daarbij zorgen we voor een lange termijn strategie om ook voor de langere termijn voldoende bouwmogelijkheden te hebben in onze gemeente.

• Het accent ligt op het creëren van wooneenheden. De ambitie is om de woningvoorraad tot 2030 te laten groeien met 1.600 woningen. In ons programma wonen liggen we op koers om deze ambitie te behalen.
• We bouwen aan tientallen woningbouwontwikkelingen in onze kernen binnen de gemeente Schagen waaronder bijvoorbeeld de projecten Muggenburg-Zuid, Schagen-Oost, Waldervaart.

• We werken ernaar toe om 2/3 van de nieuwbouwwoningen in het betaalbare segment te realiseren met daarin 30% sociale huur. Met de corporaties zijn we continu in gesprek om hierop in te spelen. Naast nieuwbouw zoeken we ook naar slimme mogelijkheden in de bestaande woningvoorraad door bijvoorbeeld de doorstroming te bevorderen en mogelijkheden in de bestaande woningvoorraad te onderzoeken.
• We bouwen minimaal 40% goedkope koop en/of sociale huur bij grote projecten (meer dan 40 woningen). Dit staat ook in de omgevingsvisie. Bij kleine projecten (minder dan 40 woningen) bouwen we tijdens de coalitieperiode gemiddeld meer dan 30% goedkope koop of sociale huur.

• We ontwikkelen een woonzorgvisie en seniorenbeleid om zoveel mogelijk te kunnen anticiperen op de demografische ontwikkelingen bij nieuwbouwontwikkelingen.
• We zetten in op het creëren van extra betaalbare en duurzame woonruimte binnen de bestaande fysieke bebouwing door o.a. transformatie van kantoren of bedrijfsgebouwen, mogelijkheden van woningsplitsing of realisatie van pré-mantelzorgwoningen op eigen erf mogelijk te maken.

• We blijven ontwikkelaars via contracten stimuleren om voortvarend te bouwen.
• Het instrument zelfbewoningsplicht wordt actief ingezet bij nieuwbouwprojecten samen met anti-speculatiebedingen.
• We zijn bezig om een huisvestingsverordening op te stellen waarin de toewijzing van sociale huur-, middenhuur en sociale koopwoningen wordt geregeld. Indien mogelijk worden aanvullende regels opgenomen voor toeristische verhuur en opkoopbescherming bestaand bezit. Ook worden de urgentieregels geactualiseerd.
• We zijn bezig om een Sociaal Vereveningsfonds op te stellen om meer goedkope koopwoningen in ons nieuwbouwprogramma te kunnen (laten)bouwen, met name gericht op de kleine bouwplannen.

• We maken waar mogelijk gebruik van subsidies en regelingen die bijdragen aan onze woningbouwopgaven en financiële positie.
• Voor sociale huurwoningen blijft de gemeente aan woningcorporaties een verlaagde grondprijs hanteren. Koopwoningen subsidiëren we niet. Voor sociale koop wordt het instrument koopgarant ingezet.
• CPO-vormen worden via ons CPO-beleid gefaciliteerd om inwoners zoveel mogelijk zeggenschap te geven bij planprocessen voor de bouw van een woning.
• Oneigenlijk woninggebruik wordt via regels in het Omgevingsplan bestreden. Bijvoorbeeld wanneer een woning als tweede woning wordt gebruikt.
• Voor bijzondere doelgroepen waaronder arbeidsmigranten, ontheemden en statushouders wordt kwalitatieve huisvesting gefaciliteerd.

Kortom: “Een gemeente die steeds aansluit bij de groeiende behoefte aan woningen die passen bij de vraag en bijdragen aan sterke kernen.”

Beleid in 2025 en 2026

De projectopdracht voor de regionale woonzorgvisie wordt in 2025 uitgewerkt. Hiervoor is budget bij de regio beschikbaar. In 2025 staat het vaststellen van de Huisvestingsverordening gemeente Schagen gepland voor de raad. In deze Huisvestingsverordening wordt de toewijzing van sociale huur-, middeldure huur en sociale nieuwbouw koopwoningen geregeld. Daarnaast worden de geactualiseerde urgentieregels in deze verordening opgenomen. Wanneer de nut en noodzaak van regels voor toeristische verhuur en opkoopbescherming bestaand bezit aangetoond wordt, is het ook mogelijk om aanvullende regels hiervoor in de verordening op te nemen. In 2025 staat beleid ter compensatie voor woningen tegen stedelijk gebied aan dan wel aansluitend aan lintbebouwing gepland.

In 2026 staat beleid voor woonboten gepland. Vooralsnog wordt voorzien dat het vanaf 2026 verplicht wordt voor Rijk, provincie en gemeente om een volkshuisvestingsprogramma te hebben. Voor de bovengenoemde beleidsstukken is het nodig om externe partijen aan te sluiten.  

• Regionale afspraken, onder andere Woonakkoord (KWK en Masterplan)
• Omgevingsvisie gemeente Schagen, 2021
• Prestatieafspraken Schagen 2022 - 2026
• Programma wonen, fase 1 2022 - 2026
• Notitie betaalbaarheid, 2022
• Nota grondbeleid 2023
• Woondeal 2.0, 2023
• Definities woningbouwprogramma, 2023
• CPO beleid, aangepaste beleidsregels, 2023
• Tiny Houses, 2023
• Continueren starterslening, 2023.
• Doelgroepenverordening gemeente Schagen, 2023