Paragraaf grondbeleid

Inleiding

De beschikbaarheid van grond is een belangrijke randvoorwaarde voor het realiseren van onze beleidsdoelstellingen en bestuurlijke ambities op het gebied van de fysieke leefomgeving. Dit zijn bijvoorbeeld ambities op het gebied van voldoende en betaalbare woningbouw, duurzaamheid en leefbaarheid. Grondbeleid zorgt er voor dat grond tijdig en in voldoende mate beschikbaar is voor de realisatie van deze ambities en doelstellingen. Grondbeleid is dus geen doel op zich, maar een middel om de maatschappelijke doelen van de gemeente te bereiken.

Grondbeleid gaat daarbij specifiek over de regierol die de gemeente inneemt bij een ruimtelijke ontwikkeling en welke instrumenten van grondbeleid zij daarbij inzet. Vanuit de kaders van haar grondbeleid wordt vastgelegd wat voor de gemeente de belangrijkste afwegingen zijn om te komen tot de juiste keuzes hierin.

Nota Grondbeleid 2023

De nota Grondbeleid is een zogenaamd kaderstellend document. Dat betekent dat op hoofdlijnen het beleid wordt vastgesteld en de grenzen worden aangeven waarbinnen bestuurlijke bevoegdheden mogen worden uitgevoerd. Het college geeft vervolgens uitvoering aan het grondbeleid binnen de gestelde kaders en legt hierover verantwoording af.
Kern van de nota Grondbeleid 2023 is de strategische keuze voor situationeel grondbeleid, met organisatorische en financiële voorwaarden en duidelijke regels rondom voorbereiding en uitvoering van gemeentelijke grondexploitaties.

Visie op grondbeleid

Wij geven via ons grondbeleid sturing aan de realisatie van onze maatschappelijke doelen en bestuurlijke ambities. Hierbij staat het Coalitieakkoord en (de relatie met) de Omgevingsvisie gemeente Schagen en haar programma’s centraal. Bij elk gemeentelijk ruimtelijk initiatief worden op basis van het Coalitieakkoord en de Omgevingsvisie de prioritaire maatschappelijke doelen benoemd en geven wij aan welke resultaten wij willen behalen, om zo focus aan te brengen in de verdere planvorming en planuitvoering. Particuliere initiatieven moeten voldoen aan het stappenplan Omgevingsvisie.

De gemeente Schagen voert situationeel grondbeleid. Dit betekent dat wij per situatie of opgave beoordelen welke regierol van de gemeente het meest geschikt en effectief is voor het realiseren van de ambities en doelstellingen van ons omgevingsbeleid, binnen vooraf gestelde organisatorische en financiële voorwaarden.

De gemeente heeft in beginsel altijd de regie over de gewenste ontwikkeling. Daarbij wordt actief (en ook proactief) gebruik gemaakt van die beschikbare instrumenten die op de meest efficiënte en effectieve wijze de ontwikkeling tot stand kan brengen. Op voorhand worden geen grondbeleidsinstrumenten uitgesloten.

Voorgenomen realisatie

In paragraaf 2.1 “bouwen en wonen” is de bestuurlijke ambitie met betrekking tot woningbouw omschreven en wordt ingegaan op ons woningbouwprogramma.

Gemeentelijke grondexploitaties vormen echter maar een deel van de portefeuille van ruimtelijke ontwikkelingen. Uit ons grondbeleid volgt namelijk dat de gemeente Schagen meerdere vormen van grondbeleid inzet om tot realisatie van haar doelstellingen te komen. Een belangrijk deel van (grond)ontwikkelingen in de gemeente Schagen wordt ook uitgevoerd door particulieren, bedrijven of ontwikkelaars (faciliterend grondbeleid).

Binnen het totaal aan nog te realiseren woningbouwprogramma's is het aandeel in de 8 vastgestelde gemeentelijke grondexploitaties beperkt. Dit blijft een aandachtspunt in de mogelijkheden en wensen tot een meer actieve sturing op gemeentelijke woningbouwambities en het verkrijgen van meer grip op onze (anterieure) overeenkomsten over particuliere ontwikkelingen. Overigens is het zo dat er een aantal actieve grondexploitaties in voorbereiding zijn/komen (o.m. Schagen Oost, Warmenhuizen Dergmeerweg, Warmenhuizen 2^e Fase Noorderlicht, Schagen Waldervaart) waardoor in 2025 meer actief op het woningbouwprogramma gestuurd kan gaan worden.

Nota kostenverhaal en financiële bijdragen
De nota kostenverhaal zal eind 2024 ter besluitvorming aan de raad aangeboden zijn. Met de nota laat de gemeente in beleidsmatige zin helder zien op welke wijze de hoogte van de  bovenwijkse kosten zijn vastgesteld en welke kosten daarvan de gemeente aan initiatiefnemer(s) gaat doorbelasten. Doordat ook de financiële bijdragen in de beleidsnota worden vastgesteld, heeft de gemeente meer mogelijkheden om (afdwingbare) kosten te verhalen. Na vaststelling door de raad is de verwachting dat de nota kostenverhaal in 2025 ingevoerd gaat worden.